Na zijn dood werd Jan Bonekamp, in opdracht van de bezetter, in het geheim gecremeerd op crematorium Westerveld. De asbus met de initialen B.J.L. – Bonekamp, Johannes Lambertus – werd bewaard op de kamer van korpschef van de Velsense politie, die naar verluid zijn bezoek zou hebben verteld: “Deze urn komt in het bureau te staan met een bordje erbij, waarop staat: Zo vergaat het terroristen.”
Op 22 juni 1945 werd Jan Bonekamp onder grote belangstelling bijgezet in het familiegraf op de Westerbegraafplaats in IJmuiden. Onder de aanwezigen bevonden zich vele vrienden, familie en verzetskameraden. De rouwstoet werd voorgegaan door de verzetsstrijdsters Truus Menger-Oversteegen, Freddie Dekker-Oversteegen en Ans Rosendahl. Goede vriend en medestrijder Henk Pools droeg de urn van zijn gevallen kameraad naar de laatste rustplaats.
Naar de Erebegraafplaats?
In 1980 werd door de heer Roemersma uit Purmerend een verzoek gedaan aan de Oorlogsgravenstichting om te bemiddelen in de overbrenging van de urn van Jan Bonekamp naar de erebegraafplaats in Bloemendaal. De oproep werd ondersteund “vrienden van het verzet”, waaronder Jan Brasser, Truus Menger-Oversteegen, Freddie Dekker-Oversteegen, Wim Vink en anderen. Ook de weduwe van Jan, Trien van der Brink, was akkoord.
De reden van het verzoek was dat het oorlogsgraf van Jan Bonekamp in zéér slechte staat verkeerde. De Westerbegraafplaats was door de gemeente sinds de jaren zestig gesloten en verwaarloosd geraakt. De zerk was “verzakt, kapot, inscriptie bijna niet te lezen.”
Al in 1961 had de Oorlogsgravenstichting aangeboden de urn over te laten brengen naar de nieuwe begraafplaats Duinhof. De weduwe van Jan liet aan de stichting weten “het mooie werk ten zeerste” te waarderen, maar de urn van Jan staat “bij zijn vader en moeder in een familiegraf en dit wou ik zoo maar laten.”
Door het bestuur van de Stichting De Eerebegraafplaats te Bloemendaal werd in november 1980 medegedeeld, dat er geen uitzondering werd gemaakt op het besluit uit 1975 om geen herbegrafenissen meer toe te staan op de erebegraafplaats. Door de Oorlogsgravenstichting werd aangeboden de urn over te brengen naar het ereveld in Loenen, maar daar waren familie en verzetsvrienden het niet mee eens.
Conny Braam
De opzichter van de Westerbegraafplaats was de grootvader van schrijfster Conny Braam. “Hij wist van iedere steen wie daar begraven lag”, zo memoreerde zij tijdens de herdenking in 2018. “En daar vertelde hij dan zeer kleurrijk over. En als je mijn opa mocht geloven, bestond IJmuiden uitsluitend uit de meest opzienbarende personen, met de meest geweldige, fantastische levensverhalen. En altijd stonden we hier, op deze plek stil. En dan wees hij op het graf – dit graf –, en dan zei hij: ‘Maar hier ligt de allergrootste IJmuidenaar ooit: Jan Bonekamp. Hij heeft gestreden tegen het ergste kwaad dat bestaat en daar heeft hij met zijn leven voor geboet. Hij is maar 30 jaar geworden.’ En mijn opa had de eer gehad om hem te helpen begraven.”²
In kleine kring is de laatste rustplaats van ‘Kleine Jan’ nooit vergeten. Maar grote bekendheid verkreeg het graf van Jan Bonekamp toen het in 2004 door vrijwilligers van de oudkatholieke onderhoudsploeg werd ‘herontdekt’. Zij wezen Conny Braam op de droevige staat van het graf. Op 2 april 2005 werd er door de familie een nieuwe steen onthuld. Sindsdien wordt Jan Bonekamp daar elk jaar op 4 mei herdacht.
Bronnen:
- ¹ Haarlems Dagblad, 30 juli 1981, “Oud-verzetsmensen voeren actie: “Stoffelijke resten van Jan Bonekamp horen thuis in Bloemendaal””
- ² Haarlems Dagblad, 17 september 2004, “Conny Braam ‘ontdekt’ graf verzetsman Bonekamp”
- Guus Hartendorf, De Velser Affaire. Bezettingstijd 1940-1945 in Kennemerland
- Oorlogsgravenstichting
- De Waarheid, 7 mei 1945, 14 juli 1945
Met dank aan Ed van Steenkiste (voor het aanleveren van de foto’s van de begrafenis).
