Na de bevrijding ontstond in de CPN het voornemen om een ‘Gedenkboek der communistische partij’ te publiceren met daarin de namen, foto’s en gegevens over omgekomen communisten. Twee derde van het kader van de partij was tijdens de oorlog omgekomen. In het dagblad De Waarheid werd een oproep geplaatst voor het toesturen van informatie.
“Het zal de vele lezers bekend zijn, dat het in de bedoeling van de Communistische Partij van Nederland (De Waarheid) ligt een boek te publiceren, waarin alle kameraden worden herdacht die in de strijd tegen den Duitsen bezetter hun krachten en leven hebben gegeven. Dit werk zal zeer omvangrijk materiaal bevatten. Voor wij echter tot publicatie kunnen overgaan moeten wij absoluut verantwoord zijn en weten, dat niet één kameraad door ons werd vergeten
Daarvoor hebben we de hulp nodig van alle Waarheidlezers en sympathiserenden rondom onze beweging. Wij hebben niet alleen de naam en de leeftijd van den gevallen kameraad nodig, doch ook alles, wat in zijn leven gedurende de gevangenschap is gebeurd. Verder een blik uit zijn leven, zo hij reeds eerder in de strijd van de arbeidersklasse een werkzaam aandeel had.
Kameraden, die in de concentratiekampen hebben gezeten doen goed, ons alle gegevens te verstrekken van mannen en vrouwen, die in de concentratiekampen stierven. Naam, leeftijd, (zo mogelijk) adres van familie, enz.
Kameraden, die gevallenen uit de illegale strijd hebben gekend, verzoeken wij ons alle gegevens te verstrekken.
Tegenover onze gevallen kameraden hebben wij een grote plicht. Dit is daarvan een zeer klein onderdeel. Helpt ons dus. Stuurt alle gegevens aan het Bureau v.d. Communistische Partij van Nederland (De Waarheid), afd. Gedenkboek.”
Het Gedenkboek is nooit verschenen, maar de verzamelde gegevens zijn bewaard gebleven en ondergebracht in het CPN-archief bij het IISG. In mei 2020 is het deel van dit archief met stukken uit de periode 1940-1945 gedigitaliseerd en online beschikbaar gemaakt.
Bij het materiaal voor het gedenkboek moet in het achterhoofd worden gehouden, dat niet alle informatie juist is, en dat het absoluut geen volledig overzicht is van alle in de oorlog omgekomen communisten.
Bronnen:
- De Waarheid, 28 november 1945
- Archief CPN, inventory number 146, International Institute of Social History, Amsterdam
