Op 30 maart 1952 werd de Griekse communist Nikos Beloyannis geëxecuteerd. In de jaren dertig was hij actief in de strijd tegen de dictatuur van Metaxas en werd daarom gevangengezet. In 1941 werd hij uitgeleverd aan de Duitse bezetter, maar wist in 1943 te ontsnappen.
Beloyannis sloot zich aan bij de partizanen van ELAS tijdens de Duitse bezetting en de DSE tijdens de daarop volgende Griekse burgeroorlog. Veel partizanen gingen na de nederlaag in 1949 in ballingschap.
Ook Beloyannis ging in ballingschap, maar keerde in juni 1950 terug naar Griekenland om de illegale Communistische Partij op te bouwen. In december 1950 werd hij gearresteerd. Tijdens zijn proces werd hem onder andere verweten een ‘agent van de Sovjet-Unie’ te zijn. Ter verdediging hield Beloyannis een gloedvol betoog:
“De offers van de communisten kan men alleen vergelijken met die der eerste christenen. En dan moet nog gezegd worden, dat de christenen het martelaarschap en de dood aanvaarden in de hoop het koninkrijk der hemelen te erven, terwijl de communisten hun leven geven zonder op iets voor henzelf te hopen. Zij geven hun leven om de mensheid een betere toekomst te geven, een toekomst van geluk, die zij niet zullen zien. Welke agent van het buitenland kan zijn leven voor zulk een doel geven?”
Op 1 maart 1952 werd Nikos Beloyannis samen met 7 kameraden ter dood veroordeeld. Ondanks een internationale storm van protest – onder meer door Pablo Picasso, Charlie Chaplin, Jean Paul Sartre, Paul Éluard en Nazim Hikmet – werd het vonnis gehandhaafd en op 30 maart voltrokken.
Beloyannis werd bekend als ‘de man met de anjer’, naar de beroemde foto waarvan Picasso een tekening maakte.
In 1980 werd de Griekse film The Man with the Carnation (De man met de anjer) uitgebracht, over het proces tegen en de terechtstelling van Beloyannis.
Bronnen:
- Moord in Athene. Nicos Beloyannis en zijn kameraden ter dood gebracht, uitgeverij Pegasus 1952
